Single Line Diagram คืออะไร? ทำไมถึงสำคัญ

เวลาเราจะติดตั้งโซล่าเซลล์ หรือระบบไฟฟ้าใดๆก็ตาม หนึ่งในเอกสารสำคัญที่การไฟฟ้าเรียกหาก็คือ Single Line Diagram หรือ แผนภูมิระบบไฟฟ้า เราเรียกกันสั้นๆ ว่า SLD

Single Line Diagram แผ่นนี้ไม่ใช่แค่รูปภาพธรรมดา แต่เป็น แผนที่ของระบบไฟฟ้าทั้งหมดไม่ว่าจะเป็นในบ้านหรือโรงงาน ว่ามีอะไรบ้าง เชื่อมต่อกันยังไง และปลอดภัยแค่ไหน ลองนึกถึงแผนที่ MRT ที่เราเคยเห็นครับ เส้นเดียวลากไปตามสถานีต่างๆ เข้าใจง่าย ไม่รก แต่บอกครบว่ามีเส้นทางไหน เชื่อมตรงไหน

วันนี้ ทางทีมงาน คุ้มไว โซล่า เราจะมาเล่าให้ฟังเรื่องที่คุณควรรู้เกี่ยวกับ Single Line Diagram ถ้าหากคุณต้องการจ้างวิศวกรเขียนด้วยตนเอง ว่าทำอย่างไรถึงจะครบถ้วน ขออนุญาตผ่านฉลุย

ตัวอย่างแผนภูมิระบบไฟฟ้า Single Line Diagram

Single Line Diagram คืออะไร และทำไมถึงสำคัญ?

Single Line Diagram (SLD) หรือที่เรียกว่าแผนภูมิระบบไฟฟ้า คือแบบทางไฟฟ้าที่ใช้สัญลักษณ์มาตรฐานเพื่อแสดงการเชื่อมต่อของอุปกรณ์ต่างๆ ในระบบโซล่าเซลล์ทั้งหมด ตั้งแต่แผงโซล่าเซลล์ไปจนถึงจุดที่เชื่อมต่อกับระบบไฟฟ้าของบ้านและของการไฟฟ้าฯ

Single Line Diagram มีประโยชน์อย่างไรบ้าง?

1. เพื่อการขออนุญาต เป็นเอกสารหลักที่การไฟฟ้าฯ ใช้พิจารณาอนุมัติการเชื่อมต่อระบบโซล่าเซลล์เข้ากับโครงข่ายไฟฟ้า (Grid) เพื่อให้มั่นใจว่าระบบของคุณมีความปลอดภัยและถูกต้องตามข้อกำหนด
2. เพื่อการติดตั้ง Single Line Diagram เป็นแบบให้ทีมช่างและวิศวกรใช้ในการติดตั้งระบบได้อย่างถูกต้อง ปลอดภัย
3. เพื่อการบำรุงรักษา Single Line Diagram ช่วยให้การตรวจสอบ แก้ไข หรือบำรุงรักษาระบบทำได้ง่าย

องค์ประกอบหลักที่ต้องมีใน Single Line Diagram ระบบโซล่าเซลล์

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจน เราจะมาดูกันว่าใน แSingle Line Diagram หนึ่งแผ่นนี้ ต้องมีรายละเอียดของอุปกรณ์อะไรบ้าง โดยจะอ้างอิงกับอุปกรณ์ที่จำเป็นตามแบบฟอร์มของ กฟภ.

1. แผงโซล่าเซลล์ (Photovoltaic Panels – PV)

ใน Single Line Diagram ต้องระบุข้อมูลสำคัญของแผงโซล่าเซลล์ให้ชัดเจน ได้แก่

1. จำนวนแผง: บอกว่าในระบบใช้แผงทั้งหมดกี่แผง
2. ยี่ห้อและรุ่น: ระบุชื่อและโมเดลของแผงที่ใช้
3. กำลังการผลิต (Watt): บอกกำลังวัตต์ต่อแผง และกำลังการผลิตติดตั้งรวมของทั้งระบบ (kWp)

ซึ่งข้อมูลทั้งหมดเราสามารถใช้ Spec data sheet ของแผงโซล่าเซลล์ที่เราติดตั้งเพื่อยื่นประกอบได้

2. อินเวอร์เตอร์ (Inverter)

อินเวอร์เตอร์คือหัวใจของระบบที่แปลงไฟกระแสตรง (DC) จากแผงโซล่าเซลล์เป็นไฟกระแสสลับ (AC) เพื่อใช้ในบ้าน ใน Single Line Diagram ต้องระบุ

1. ชนิดของอินเวอร์เตอร์: On-Grid, Off-Grid หรือ Hybrid
2. ยี่ห้อและรุ่น: ต้องเป็นรุ่นที่ผ่านการรับรองและอยู่ใน Inverter List ของการไฟฟ้าฯ ตรวจสอบได้ที่นี่: https://www.mea.or.th/other-services/electricity-producers/product-registration/iiMBnd5kE
3. กำลังการผลิต (kW): ขนาดกำลังของอินเวอร์เตอร์ที่ใช้งาน 

3. อุปกรณ์และระบบป้องกัน (Protection Devices)

ส่วนนี้สำคัญอย่างยิ่งต่อความปลอดภัยของระบบทั้งหมด และเป็นส่วนที่การไฟฟ้าฯ ตรวจสอบอย่างละเอียดด้วย ประกอบด้วย 2 ส่วนหลัก

3.1 ฝั่งไฟฟ้ากระแสตรง (DC Protection) ต้องมีอุปกรณ์ ดังนี้

• DC Breaker/Switch: เบรกเกอร์สำหรับตัดต่อวงจรฝั่ง DC
• DC Surge Protection Device (SPD): อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากจากฟ้าผ่าที่อาจเข้ามาทางฝั่งแผงโซล่าเซลล์

3.2 ฝั่งไฟฟ้ากระแสสลับ (AC Protection) ต้องมีอุปกรณ์ ดังนี้

• AC Breaker: เบรกเกอร์หลักของระบบโซล่าเซลล์
• เครื่องป้องกันไฟรั่ว (RCD): อุปกรณ์ป้องกันไฟดูด ซึ่งในแบบฟอร์มของ กฟภ. ระบุให้ต้องมี เช่น RCBO, RCCB, หรือ ELCB 
• AC Surge Protection Device (SPD): อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากที่อาจเข้ามาทางฝั่งไฟฟ้าของบ้าน 

4. อุปกรณ์ป้องกันไฟไหลย้อน (Export Limiting Device)

สำหรับระบบโซล่าเซลล์แบบ On-Grid ที่ขออนุญาตแบบผลิตเพื่อใช้เอง จำเป็นต้องมีอุปกรณ์นี้เพื่อป้องกันไม่ให้กระแสไฟฟ้าจากโซล่าเซลล์ไหลย้อนกลับเข้าไปในระบบของการไฟฟ้าฯ ซึ่งในแบบฟอร์มเรียกว่า ระบบป้องกันการจ่ายกระแสไหลย้อน  ใน Single Line Diagram จะต้องแสดงอุปกรณ์นี้พร้อมกับ CT (Current Transformer) ที่ใช้คล้องสายไฟเพื่อวัดกระแสด้วย

5. จุดเชื่อมต่อระบบไฟฟ้า (Point of Connection – POC)

ต้องแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าระบบโซล่าเซลล์เชื่อมต่อเข้ากับตู้ไฟ (Consumer Unit หรือ Main Distribution Board – MDB) ของบ้านที่จุดไหน

6. ระบบสายดิน (Grounding System)

ต้องแสดงการเชื่อมต่อสายดินของอุปกรณ์ต่างๆ ทั้งโครงสร้างแผงโซล่าเซลล์, ตัวอินเวอร์เตอร์ และอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก (SPD) ไปยังหลักดินเพื่อความปลอดภัยสูงสุด

7. รายละเอียดสายไฟฟ้าและท่อร้อยสาย

ในแบบควรระบุชนิด, ขนาดของสายไฟฟ้า (ทั้งฝั่ง DC และ AC) และชนิด/ขนาดของท่อร้อยสายไฟ (Conduit) ที่ใช้ในการติดตั้งทั้งหมด เป็นไปตามาตรฐานวิศวกรรม

8. ข้อมูลโครงการและวิศวกร

ส่วนสุดท้ายแต่ขาดไม่ได้ คือข้อมูลสำคัญในตาราง Title Block ซึ่งประกอบด้วย

1. ชื่อโครงการและสถานที่ติดตั้ง
2. ชื่อ-สกุล และลายเซ็นของเจ้าของบ้าน/ผู้ใช้ไฟฟ้า 
3. ชื่อ-สกุล, เลขที่ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม (กว.) และลายเซ็นของวิศวกรผู้ออกแบบและควบคุมงาน 

สรุป

สรุปแล้ว Single Line Diagram ไม่ใช่แค่ภาพวาดลายเส้น แต่เป็นเอกสารทางวิศวกรรมที่บอกเล่ารายละเอียดทั้งหมดของระบบโซล่าเซลล์ของคุณ การจัดทำ Single Line Diagram ที่ถูกต้องจะช่วยให้การขออนุญาตกับการไฟฟ้าฯ เป็นไปอย่างราบรื่น และยังเป็นหลักประกันถึงความปลอดภัยของบ้านและชีวิตของคุณในระยะยาวอีกด้วย เพราะฉะนั้นการออกแบบจึงเป็นสิ่งที่ทุกคนไม่ควรมองข้ามครับ และถ้าหากใครสนใจติดตั้งโซล่าเซลล์ อย่าลืมติดต่อทีมงานของเราได้ที่ คุ้มไว โซล่า 0661417892 ยินดีให้บริการ

บทความน่ารู้

5 เทคนิคเลือกบริษัทติดตั้งโซล่าเซลล์อย่างไร? (ให้คุ้มค่า)

การเลือกบริษัทติดตั้งโซล่าเซลล์ที่มีความเชี่ยวชาญและน่าเชื่อถือเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม เพราะการติดตั้งที่ไม่ถูกต้องอาจส่งผลต่อประสิทธิภาพของระบบและความปลอดภัยของผู้ใช้งาน เลือกอย่างไร เรามาดูกันครับ [...]

17
พ.ค.

BIPV คืออะไร? ทำไมถึงกำลังเป็นที่นิยม

BIPV (Building-Integrated Photovoltaics) คือ โซลาร์เซลล์แบบบูรณาการกับอาคาร ได้ก้าวขึ้นมาเป็นคำตอบที่สมบูรณ์แบบสำหรับอาคารยุคใหม่ [...]

09
ก.ค.

การติดตั้งโซลาร์เซลล์ต้องขออนุญาตการไฟฟ้าหรือไม่? อย่างไร?

การติดตั้งระบบโซลาร์เซลล์บางประเภทจำเป็นต้องขออนุญาตจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้การติดตั้งเป็นไปตามกฎหมายและมาตรฐานความปลอดภัย มีอะไรบ้างเรามาดูกันครับ [...]

17
พ.ค.

รวม 7 สิ่งที่คุณควรต้องรู้ ก่อนตัดสินใจติดตั้งแผงโซล่าเซลล์

วันนี้ "คุ้มไว โซล่า" เราขอแนะนำให้คุณได้รู้จักกับ 7 เรื่องดังต่อไปนี้เสียก่อน รับรองว่าช่วยให้คุณตัดสินใจอะไร ๆ ได้ง่ายขึ้นอย่างแน่นอน [...]

31
ต.ค.

บ้านแบบไหนเหมาะสำหรับติดโซลาร์เซลล์ที่สุด?

ไม่ใช่ทุกบ้านที่จะเหมาะสมกับการติดตั้งโซลาร์เซลล์ บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจปัจจัยต่าง ๆ ที่ควรพิจารณา เพื่อให้การติดตั้งโซลาร์เซลล์ของคุณคุ้มค่าและมีประสิทธิภาพสูงสุด [...]

17
พ.ค.

ติดโซล่าเซลล์บ้านมีกี่ประเภท มีอะไรต้องรู้บ้าง

สำหรับบ้านพักอาศัยทั่วไปในประเทศไทย ระบบโซลาร์เซลล์ที่นิยมใช้งานมีอยู่ 3 ประเภทหลัก โดยแต่ละประเภทมีความเหมาะสมต่างกันอย่างไรบ้าง [...]

17
พ.ค.