วิธีคำนวณแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ คู่มือฉบับใช้งานจริง

แนะนำวิธีคำนวณแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ คำนวณอย่างไร ให้ใช้งานได้จริง

หลายคนติดตั้งโซล่าเซลล์ เพราะอยากจะประหยัดค่าไฟ แต่พอพูดถึง “แบตเตอรี่” ก็เริ่มสงสัยกันแล้วว่า จำเป็นต้องมีไหม ถ้ามีแล้วต้องจะมีรูปแบบการทำงานอย่างไร แล้วมีวิธีการคำนวณอย่างไรบ้าง ถึงจะได้ขนาดของแบตเตอรี่ที่เหมาะสมต่อการใช้งานที่สุด ซึ่งเราขอเกริ่นไว้ก่อนเลยว่า คำตอบของการคำนวณนั้นไม่ได้ตายตัว ขึ้นอยู่กับความต้องการของแต่ละบ้าน

บทความนี้ “คุ้มไว โซล่า” อยากจะมาให้คำแนะนำ ถึงเรื่องของแบตเตอรี่ที่ใช้ในระบบโซล่าเซลล์ จะมีประเด็นไหนน่าสนใจกันบ้าง เชิญติดตามรับชมได้ในบทความนี้

ในระบบโซล่าเซลล์ จำเป็นต้องมี “แบตเตอรี่” ด้วยเหรอ ?

ระบบโซล่าเซลล์ในประเทศไทย โดยส่วนมากนิยมใช้แบบ “ออนกริด” ซึ่งจะเป็นระบบที่เชื่อมต่อเข้ากับระบบไฟฟ้า มีการผลิตพลังงานในช่วงเวลากลางวัน ที่มีแสงแดดส่องมากระทบบนแผงโซล่าเซลล์ เมื่อไหร่ก็ตามที่ไม่มีแสงแดด อาจจะเป็นช่วงฝนตก หรือ ช่วงที่พระอาทิตย์ลับขอบฟ้าไปแล้ว ระบบการสร้างพลังงานก็จะหยุดทันที

ดังนั้นหากติดตั้งโซล่าเซลล์ในระบบออนกริด ไม่จำเป็นต้องมานั่งคำนวณแบตเตอรี่เพราะไม่ได้ใช้ ทว่าหากเป็นการติดตั้งในระบบ “ออฟกริด” หรือ “ไฮบริด” จะมีการใช้แบตเตอรี่ ส่วนนี้ต้องมาคำนวณกันอีกที

ทำไมต้องคำนวณแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ ?

การคำนวณแบตเตอรี่ที่ใช้ในระบบโซล่าเซลล์ในระบบ “ออฟกริด” หรือ “ไฮบริด” ก็เพื่อให้รู้ว่าเราต้องการแบตเตอรี่ขนาดเท่าไหร่ โดยประเมินจากความต้องการใช้ไฟในช่วงเวลาที่ไม่มีแสงแดด เนื่องจากระบบจะดึงเอาไฟฟ้าที่ถูกชาร์จเอาไว้ในแบตเตอรี่มาใช้งานก่อน หากไฟฟ้าไม่พอถึงจะไปดึงเอาไฟฟ้าจากการไฟฟ้ามาใช้ ซึ่งจุดนี้ก็ขึ้นอยู่กับแต่ละบ้านว่าต้องการปริมาณไฟฟ้ามากแค่ไหน ถ้าอยากได้ไฟฟ้าจำนวนมาก แบตเตอรี่ก็ต้องมีความจุมาขึ้นไปด้วย ทว่าราคาของแบตเตอรี่นั้นก็ค่อนข้างสูง จึงต้องมีการคำนวณเรื่องของความคุ้มค่าไปพร้อม ๆ กัน

การจะคำนวณแบตเตอรี่ที่ใช้กับโซล่าเซลล์มีเรื่องอะไรต้องรู้ก่อนบ้าง ?

โดยปกติแล้วเจ้าของบ้านไม่จำเป็น ต้องมานั่งคำนวณขนาดของแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ด้วยตนเอง หากเลือกใช้ทีมงานติดตั้งที่มีคุณภาพ จะมีการให้คำปรึกษา และคำนวณขนาดแบตเตอรี่ ให้ตรงตามวัตถุประสงค์ของเจ้าของบ้าน แต่สำหรับบางคนที่อาจอยากจะได้ความรู้ เพื่อให้คำนวณคร่าว ๆ ได้ด้วยตนเอง ก่อนจะไปคำนวณแบตเตอรี่โซล่าเซลล์ เราอยากให้คุณรู้เรื่องราวเหล่านี้เสียก่อน

• โหลดโดยรวม โหลดในที่นี้หมายถึงปริมาณไฟฟ้าที่ใช้ในช่วงเวลาที่ไม่มีแสงแดด โดยคิดตามเครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ ที่มีอยู่ในตัวบ้าน ต้องรู้ให้ได้ว่า ใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าอะไร ใช้กำลังไฟเท่าไหร่ ถึงจะคำนวณได้
• จำนวนการใช้ไฟฟ้า เมื่อรู้แล้วว่าโหลดโดยรวมของบ้านมีปริมาณเท่าไหร่ ซึ่งหนึ่งของโหลดจะคิดเป็นต่อชั่วโมง ดังนั้นเราต้องรู้ด้วยว่าต้องการให้ใช้ไฟฟ้าจากแบตเตอรี่ได้กี่ชั่วโมง
• Depth of Discharge เป็นค่าสูงสุดที่ถูกนำไปใช้จากแบตเตอรี่ อาทิเช่น หากแบตเตอรี่มีพลังงานเต็ม 100% จะสามารถใช้ได้สูงสุด 90% เป็นต้น
• มีปัจจัยภายนอกให้คำนวณอีกมากมาย การคำนวณไม่มีทางแม่นยำ 100% เพราะมีปัจจัยหลาย ๆ อย่างที่ควบคุมไม่ได้ อาทิเช่น ประสิทธิภาพของระบบที่อาจถดถอย หรือ อุณหภูมิที่ร้อนเกินไป เป็นต้น

วิธีการคำนวณแบตเตอรี่ที่เหมาะสมกับระบบโซล่าเซลล์ คิดแบบง่าย ๆ แต่ใช้ได้จริง

สำหรับวิธีการคำนวณ ก็จะมีสูตรที่คิดได้ง่าย ๆ สามารถทำด้วยตัวเอง แต่ความแม่นยำอาจไม่ได้ 100% เพราะตัวแปรหลาย ๆ อย่าง ไม่สามารถแทนค่าได้อย่างแม่นยำ โดยสูตรการคำนวณมีดังนี้ หาโหลดรวมของตัวบ้านช่วงที่ไม่มีแสงอาทิตย์ จากนั้นหารด้วยแรงดันของระบบ ปรับเผื่อความสูญเสียระบบ 90% จากนั้นหารด้วย Depth of Discharge ก็จะได้ความจุของแบตเตอรี่ที่ควรติดตั้ง อ่านแล้วงงใช่ไหมล่ะ?

เรามีวิธีที่ง่ายกว่านั้นมาฝาก ตามมาดูกันเลยครับ

ขั้นตอนที่ 1 จัดประเภทขนาดของบ้านคุณ

• บ้านขนาดเล็ก มีไฟไม่กี่ดวง ตู้เย็น ใช้ไฟประมาณ 1 kWh ต่อคืน
• บ้านขนาดกลาง มีหลอดไฟหลายดวง ตู้เย็น ทีวี พัดลม ใช้ไฟประมาณ 1.5 kWh ต่อคืน
• บ้านขนาดใหญ่ หลอดไฟเยอะ ตู้เย็น พัดลม ทีวี เครื่องปรับอากาศ ใช้ไฟอย่างน้อย 2 kWh ต่อคืน

ขั้นตอนที่ 2 เข้าใจถึงชนิดของแบตเตอรี่

แบตเตอรี่ของระบบโซล่าเซลล์จะมีความจุที่ต่างกัน ตัวอย่างที่บอกขนาดจะเป็นในรูปแบบนี้ 12V 100Ah ตัว V หมายถึงแรงดันไฟฟ้า ส่วน Ah ความจุไฟฟ้า 100 Ah หมายถึง จ่ายไฟ 100 แอมป์ติดต่อกันได้ 1 ชั่วโมง โดยแบตเตอรี่ขนาดเริ่มต้นที่นิยมกันจะเป็น 12V/12.8V 100Ah ซึ่งให้พลังงานได้ประมาณ 1.2 kWh

ซึ่งปัจจุบันนิยมใช้เป็น “แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน” ซึ่งมีค่า Depth of Discharge ค่อนข้างสูงอยู่ที่ 80% – 100% ดังนั้นจึงใช้พลังงานได้แทบจะเต็มที่ จากที่กักเก็บเอาไว้ ต่างจากแบตแบบตะกั่วกรด (Lead-acid) ที่มี DOD เพียง 50%–60% เท่านั้น

ขั้นตอนที่ 3 คำแนะนำขนาดแบตเตอรี่แบบคร่าว ๆ

จากขั้นตอนที่ 2 ซึ่งได้ข้อสรุปแล้วว่า หากเลือกใช้แบตเตอรี่ลิเธียมไอออนขนาด 12V/12.8V 100Ah ซึ่งให้พลังงานได้อยู่ที่ประมาณ 1 ถึง 1.2 kWh เพราะฉะนั้นจึงสามารถประเมินคร่าว ๆ ได้ดังต่อไปนี้

• บ้านขนาดเล็ก ใช้ไฟประมาณ 1 kWh ต่อคืน ควรมีแบตเตอรี่ 12V/12.8V 100Ah อย่างน้อย 1 ก้อน
• บ้านขนาดกลาง ใช้ไฟประมาณ 1.5 kWh ต่อคืน ควรมีแบตเตอรี่ 12V/12.8V 100Ah อย่างน้อย 2 ก้อน
• บ้านขนาดใหญ่ ที่ใช้ไฟเกินกว่า 2 kWh ต่อคืน ควรมีแบตเตอรี่ 12V/12.8V 100Ah อย่างน้อย 3 ก้อน

บทส่งท้าย

สุดท้ายต้องห้ามลืมโดยเด็ดขาด ว่าขั้นตอนการคำนวณที่เราได้แนะนำในบทความนี้ เป็นแค่การประเมินความน่าจะเป็นของแบตเตอรี่โซล่าเซลล์แบบง่ายเท่านั้น หากคำนวณจริง ๆ จะมีการคิดที่ละเอียดกว่านี้เยอะมาก และควรปล่อยให้เป็นหน้าที่ของมืออาชีพอย่างเช่น Khumwaisolar ของเราเป็นผู้ดูแล ถ้าอยากติดตั้งระบบโซล่าเซลล์ แล้วอยากคุ้มทุนไว ๆ เพียงติดต่อเราเข้ามาจากช่องทางดังต่อไปนี้ เราเป็นทีมงานมากประสบการณ์ พร้อมให้คำแนะนำ ออกแบบ และ ติดตั้ง และมาพร้อมบริการหลังการขายอีกมากมาย

• เบอร์โทร : 066-141-7892
• Line : @kwsolar
• Facebook : คุ้มไวโซล่า- บริษัทรับติดตั้งโซล่าเซลล์ บ้าน โรงงาน